สั่งจ่ายเช็คที่รวมดอกเบี้ยเกินอัตราอยู่ด้วย เช็คเด้งมีความผิดทางอาญาหรือไม่
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1291/2505
โจทก์ฟ้อง ขอให้ลงโทษจำเลยฐานออกเช็คโดยเจตนาที่จะไม่ให้มีการใช้เงินตามเช็คนั้น และออกเช็คในขณะที่ออกไม่มีเงินอยู่ในบัญชีอันจะพึงให้ใช้เงินได้ ตามพระราชบัญญัติอันว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. ๒๔๙๗ มาตรา ๓
จำเลยให้การต่อสู้ ว่าเป็นมูลหนี้ดอกเบี้ยเกินกฎหมาย ผู้เสียหายไม่มีสิทธิจะเรียกร้องให้ชำระด้วยเหตุมูลหนี้นี้เป็นโมฆะ
ศาลอาญาพิจารณาแล้วเห็นว่าคดีนี้แม้จำเลยรับว่าได้ออกเช็คไม่มีเงินก็จริง ถ้ามูลหนี้ไม่มีหรือมีแต่เป็นการผิดกฎหมาย เช็คที่ออกให้แก่กันก็ไม่มีที่จะใช้บังคับ และเมื่อมูลหนี้บังคับกันไม่ได้แล้วจะบังคับตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็คไม่ได้เช่นเดียวกันคดีเรื่องนี้มีมูลว่าเป็นเรื่องคิดดอกเบี้ยเกินอัตรา จึงพิพากษายกฟ้อง
จำเลยและโจทก์ร่วมอุทธรณ์
ศาลอุทธรณ์พิพากษากลับ ว่าจำเลยมีความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดจากการใช้เช็ค พ.ศ. ๒๔๙๗ มาตรา ๓ ให้จำคุก ๖ เดือน
โจทก์ร่วมฎีกาในลงโทษหนักกว่านี้
จำเลยฎีกว่าว่ามูลหนี้ตามเช็ครายพิพาทเป็นเรื่องโจทก์ร่วมเรียกดอกเบี้ยเกินกฎหมาย
ศาลฎีกาพิจารณาแล้วฟังข้อเท็จจริงว่า เช็ครายพิพาทหมาย จ.๑ จ. ๒ เป็นหนี้เกิดจากโจทก์ร่วมเรียกร้องเอกดอกเบี้ยจำนองเกินจากที่กำหนดในสัญญา และเรียกเอาประโยชน์เพิ่มนอกจากดอกเบี้ยที่ต้องเสีย ทั้งดอกเบี้ยซ้อนดอกเบี้ยเช่นนี้ ย่อมเป็นความผิดตามพระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา พ.ศ. ๒๔๗๕ มาตรา ๓ และมาตรา ๔ การที่โจทก์ร่วมใช้สิทธิเอาเช็ครายพิพาทไปยื่นต่อธนาคารเพื่อให้จ่ายเงินตามเช็ค ซึ่งมีมูลหนี้โดยผิดกฎหมายร่วมอยู่เพื่อให้ได้เงินตามเช็ค เป็นการประทำผิดอาญาแล้ว โจทก์ร่วมย่อมไม่มีสิทธิจะทำได้ และไม่มีสิทธิที่จะเรียกร้องบังคับให้ใช้เงินจำนวนตามเช็คนั้นได้ จำเลยจึงไม่มีความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดแต่การใช้เช็ค พ.ศ. ๒๔๙๗ ศาลชั้นต้นพิพากษายกฟ้องชอบแล้ว จึงพิพากษากลับคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ ให้ยกฟ้องโจทก์
สรุป
เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่าโจทก์ร่วมได้เรียกร้องเอาดอกเบี้ยจำนองเกินจากที่กำหนดในสัญญา เรียกเอาประโยชน์เพิ่มนอกจากดอกเบี้ยที่ต้องเสีย และเป็นเรื่องดอกเบี้ยซ้อนดอกเบี้ย อันเป็นความผิดอาญาตามพระราชบัญญัติห้ามเรียกดอกเบี้ยเกินอัตรา และจำเลยได้ออกเช็คแก่โจทก์เพื่อชำระเงินดังกล่าว แม้ธนาคารจะไม่มีเงินพอจ่ายให้ตามเช็คเมื่อโจทก์ไปรับเงินนั้นก็ดี จำเลยก็ไม่มีความผิดตามพระราชบัญญัติว่าด้วยความผิดอันเกิดแต่การใช้เช็ค พ.ศ. 2497 มาตรา 3 เพราะโจทก์ไม่มีสิทธิที่จะทำได้ และไม่มีสิทธิเรียกร้องบังคับให้ใช้เงินจำนวนตามเช็คนั้น
